Elektroensefalografi (EEG) Nedir, Neden Çekilir?

İnsan beyninde yaklaşık olarak 5000 ile 50000 arasında sinir hücresi bulunmaktadır. Ve bu sinir hücreleri sürekli olarak etkileşim halindedir. Beyinde bulunan bu sinir hücrelerinin etkileşimi sonucunda elektriksel dalgalanmalar ortaya çıkmaktadır. Bu elektriksel dalgalanmalar beyinde herhangi bir hastalık ya da yolunda gitmeyen şeyler olması durumda bilgi sahibi olunmasını sağlamaktadır. Bu yazımızda beyinde herhangi bir hastalık bulunup bulunmadığı hakkında bilgi sahibi olunması için çekilen EEG yani Elektroensefalografi’den detaylı olarak bahsedilecektir.

Elektroensefalografi (EEG) Nedir?

EEG beyindeki elektriksel dalgalanmaların ölçülmesini sağlayan bir görüntüleme sistemidir. Bu dalgalanmaların takibi sayesinde beyindeki fonksiyon kayıpları ve varsa hastalıklar tespit edilebilmektedir.

Bu işlem EEG çekimi ya da EEG testi gibi isimlerle anılmaktadır. Bu test birçok nörolojik hastalığın teşhisinde kullanılmaktadır.

EEG Testi Neden Yapılır? EEG Neden Çekilir?

• Sara hastalığının tanısının koyulmasında,
• Beyinde iltihap olup olmadığının tespit edilmesinde,
• Geçmeyen (kronikleşmiş) baş ağrılarının teşhisinde,
• Uyku sorunları ve buna bağlı hastalıkların tespit edilmesinde,
• Zihinsel gelişim sürecinde gerilik olup olmadığının teşhis edilmesinde,
• Öğrenme güçlüğü olup olmadığının tespitinde,
• Psikiyatrik hastalıkların birbirinden ayrılması yani ayırıcı tanı konmasında,
• Demans hastalığının ve seviyesinin tespit edilmesinde,
• Kafa travmaları sonrasında beyinde hasar olup olmadığının anlaşılmasında ve
• Hafıza problemlerinin teşhisi için EEG çekimi yapılmaktadır.

EEG Nasıl Çekilir?

EEG çekimi için ilk olarak ortalama 23 tane elektrotun saçlı kafa derisinde tutucu jel yardımı ile yerleştirilir. Yerleştirilen bu elektrotlar sayesinde beyindeki elektriksel aktivitelerin kaydedilmesi şeklinde uygulanmaktadır.

EEG tamamen zararsız bir görüntüleme yöntemidir. Radyasyon içermez. Bu sayede her yaştan insana güvenle uygulanabilir.

EEG çekimi çekim yapan teknisyenin talebine göre oturur ya da yatar pozisyonda yapılır. (Genellikle yatar pozisyon tercih edilir). Doğru sonuç alınması için hastanın gözlerinin kapalı ve çene kaslarının gevşemiş, rahat bir pozisyonda bulunması gerekir.

Testten doğru sonuç alınması çekimi yapan teknisyen ile doğrudan ilişkilidir.

EEG Çekimi Kaç Dakika Sürer?

Klasik EEG çekimi yaklaşık olarak 20-30 dk arasında sürmektedir.

Uyku esnasında yapılan EEG çekimleri ise yaklaşık 60 dakika kadar sürer.  (20 dakika uyanık halde, 40 dakika ise uyku durumunda)

Doktorun talebine göre gerekli görülmesi halinde 12 saatlik – 24 saatlik EEG çekimleri de yapılmaktadır.

EEG Çekimi Sırasında

• 10 saniye aralıklarla 5 ile 7 kere gözler aç kapa yapılır.
• 3 ile 5 dakika aralığında derin derin nefes alıp verilir. (hipervantilasyon)
• 5 ile 7 dakika arasında ise ışıklı uyarılar kullanılarak çekim yapılır. (fotik stimülasyon)

EEG Çekimi Sonucu Ne Zaman Çıkar?

EEG sonuçları genellikle aynı gün çıkar. Bazı durumlarda ertesi gün çıkabilir.

Gebelikte EEG Çekimi Yapılır mı?

Evet. Gebelere EEG çekimi yapılabilir. Anne karnındaki bebek bu işlemden kesinlikle etkilenmemektedir.

Çocuk / Bebeklere EEG Çekimi Yapılır mı?

Evet. Her yaştan bireye EEG testi yapılabilir.

EEG Ağrılı Bir İşlem Midir? Anestezi Uygulanır mı?

EEG ağrısız ve oldukça kolay uygulanan bir testtir. Uyuşturma ve anesteziye ihtiyaç duyulmaz.

EEG Çekimi Öncesinde Yapılması Gerekenler

Test sırasında elektrotlar saçlı kafa derisinde bağlanmaktadır. Bu nedenle saç ve saçlı derinin temiz olması gerekir. Aksi halde saçta bulunan yağ ya da jöle, saç spreyi gibi maddeler testin doğruluğunu olumsuz etkilemektedir.

Testten önce 6 saat kadar kafein ve alkol kullanılmamalı, alınıyorsa uyku ilacı alınmamalıdır.

Daha önce yapılan tetkik ve tahlil sonuçları hazırlanarak doktora teslim edilmelidir. Özellikle daha önce çekilmiş EEG sonucu varsa karşılaştırılması için mutlaka uzman doktora teslim edilmelidir.

EEG Sonuçları Nasıl Değerlendirilir?

EEG sonuçları değerlendirilirken şu hususlar dikkate alınarak incelenir;

• İki beyin küresi arasında asimetrik fark olup olmadığı,
• Beyinde noktasal ya da çoklu anomalilerin olup olmadığı,
• Proksimal anomalinin olup olmadığı,
• Derin nefes alma esnasında beyindeki aktiviteler incelenmektedir.

EEG Çekimi Sonrasında Beyin Dalgalarının İncelenmesi

EEG ile yapılan çalışmalar sayesinde beyindeki dalgalanmalar ve bunların anlamları tespit edilebilir. Örneğin rahatlamış bir pozisyonda iken beyinde alfa dalgaları, bir iş ya da aktivite sırasında ise beta dalgaları yayılmaktadır.

Dalgalanmaların normal rutinde olması beyin fonksiyonlarında herhangi bir sorun olmadığı anlamına gelir. Ancak test sonucunda elde edilen dalgalanmaların normal olmaması beyinle alakalı bir rahatsızlığın olduğu anlamına gelmektedir.

Test sonucundaki anormallikler yukarıda bahsedilen hastalıklardan herhangi birine işaret edebilmektedir.

EEG Çekimi Sonrasında Saç Temizliği Nasıl Yapılır?

Çekim sonrasında peçete ya da ıslak mendille elektrotların takıldığı alanlar silinir. Daha sonrasında ise hasta eve gidince duş alarak saçlarını temizleyebilir.

EEG Sonuçları İçin Hangi Doktora Gidilir?

EEG sonuçlarının değerlendirilmesi için nöroloji uzmanına başvurulmalıdır.

Kaynakça:

McEvoy, L. K., Smith, M. E., & Gevins, A. (2000). Test–retest reliability of cognitive EEG. Clinical Neurophysiology, 111(3), 457-463.

Uzm. Dr. Süreyya ATAUS

1963 Yılında İstanbul’un Beykoz ilçesinde hayata merhaba diyen Uzm. Dr. Süreyya ATAUS, eğitimini 1980-1986 yıllarında İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesinde tamamlamıştır. Nöroloji uzmanlık eğitimini ise Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji A.B.D’da 1999 yılında tamamlamıştır. Nöroloji doktoru Uzm. Dr.  Süreyya ATAUS Kadıköy, Bağdat caddesinde hasta kabulüne devam etmektedir.