Alzheimer (Alzaymır) demans hastalığının en sık görülen türüdür. 65 yaş üstü bireylerde görülme sıklığı oldukça fazladır. Bu yazımızda İstanbul (Kadıköy) ve Ankara’da (Çankaya) bulunan Neuroup Nöroloji kliniğimize Alzheimer şikayeti ile başvuran hastalarımız için uyguladığımız ve Alzheimer tedavisinde 2018 yılından itibaren onaylı tedavi yöntemi olarak kullanılan TPS (Trancranial Pulse Stimulasyon) ile ilgili en sık sorulan sorular ve cevapları ayrıntılı olarak ele alınacaktır.
TPS tedavisinin daha net anlaşılabilmesi için ilk olarak Alzheimer hastalığının ne olduğu, neden ortaya çıktığı kısaca ele alınacaktır. Sonrasında Alzheimer nasıl teşhis edilir, hastalığın tedavi yöntemleri nelerdir, hasta ve hasta yakınları için sosyal hayatı kolaylaştıracak yöntemler nelerdir gibi sorular cevaplandırılacaktır.
Alzheimer (Alzaymır) Neden Olur?
Alzheimer yaşın ilerlemesi ile birlikte beyin hücrelerinin azalmasına ve yok olmasına bağlı olarak ortaya çıkan bir hastalıktır. Yok olan beyin hücreleri hastaların bilişsel fonksiyonlarının azalmasına neden olmaktadır. Zaman içerisinde sürekli ilerleme eğiliminde olan bu hastalık, bazı bireylerde günlük hayatı tek başına devam ettiremeyecek düzeylere gelebilmektedir.
Alzaymır Nasıl Anlaşılır? Belirtileri Nelerdir?
Alzaymır bunama hastalığının en sık görülen türüdür. Hastalık 60lı yaşlardan sonra yakın geçmişi unutma şeklinde kendini göstermeye başlamıştır. Örneğin Alzheimer hastalığı yaşayan bireyler de en sık görülen unutma vakıaları ev adresi, kişisel bilgiler, nesne isimleri, yer isim ve adresleri, yakın geçmişe ait anıların unutulması şeklinde ortaya çıkmaktadır.
Yakın geçmişin unutulmaya başlanması hastalığın ilk görülen belirtilerindendir. Hastalığın ilerlemesi ile birlikte unutkanlık şikâyetine ek olarak aşağıda sıralanan şikâyetlerin bir, birkaçı veya tamamı görülebilir.[1]
- Bilinç kaybı (bulanıklaşması),
- Bulunulan ortama uyum sağlamakta zorluk çekilmesi,
- Evin yolunun karıştırılması, bilinen mekanlar olsa bile kaybolunması,
- Konuşma ve dil becerilerinde gerileme, iletişim kurma güçlüğü,
- Saldırganlık, bağırma, agresiflik,
- Sanrılar ve hayal görülmesi,
- Gündelik hayatı sürdürmeye yönelik motivasyon düşüklüğü, isteksizlik,
- İlerleyen durumlarda gündelik hayatı devam ettirmeye yönelik işlerin tek başına yapılamaması,
- Uyku problemleri,
- Aynı soruların sık sık tekrarlanması,
- Davranış ve karakter özelliklerinde değişim,
- Kaygı ve depresyon hali, duygusal iniş çıkışların yaşanması gibi belirtiler görülmektedir.
Yukarı da sayılan belirtiler alzaymır hastalığının en sık karşılaşılan belirtileridir. Alzheimer ilerleme eğiliminde olan bir hastalıktır. Bu nedenle hastalık ilerledikçe görülen şikayetler ve şikayetlerin şiddetinde artış görülebilmektedir.
Alzheimer Tedavi Edilebilir Mi?
“Alzaymır tedavi edilebilir mi?” hasta ve hasta yakınlarından en sık alınan sorudur. Maalesef ki alzaymır hastalığının kesin bir tedavisi yoktur. Ancak geliştirilen tedavi yöntemleri sayesinde mutlu edici sonuçlar alınmakta, hastanın hayat kalitesi uzun süre korunabilmektedir.
Alzheimer tedavisi için geliştirilmiş en güncel, onaylı ve hastaların hayat kalitesini uzun süre korunmasın yardımcı olan tedavi yöntemi TPS (Trancranial Pulse Stimulasyon) tedavisidir.
Tedavi 2018 yılından bu yana alzaymır hastalığının tedavisinde onaylı bir yöntem olarak kullanılmaktadır. Tedavi Avrupa Birliği tarafından onaylanmış tek tedavi yöntemidir. [2]
Alzheimer Hastalığında TPS (Trancranial Pulse Stimulasyon) Tedavisi
TPS hafif ve orta düzey Alzheimer hastalığının tedavisinde kullanılan ameliyatsız, hasta konforu yüksek, uygulanması kolay, başarı oranları yüksek bir tedavi yöntemidir. Tedavi Avusturya Wienna Üniversitesi -Kanada Toronto Üniversitesi ve STORZ MEDİCAL AG tarafından iş birliği içerisinde geliştirilmiştir. [3]
Tedavi de amaç hastaların bilişsel yeteneklerinin geliştirilmesi ve mümkün oldukça korunmasıdır. Bu amaçla tedavi için StorzMedical NEUROLITH® tarafından geliştirilen bir cihaz yardımı ile beynin belirli bölgelerine uyarı amaçlı ultrasonografi dalgalarını veya akustik darbeleri gönderilmektedir.
Stimülasyon uyarım anlamına gelmektedir. Trancranial Pulse Stimulasyon tedavisinde ise beyinde istenilen alana, tamamen güvenli ve yan etkisiz bir şekilde uyarım yapılmaktadır. Geliştirilen bu yöntem sayesinde ancak cerrahi müdahale ile mümkün olan derin beyin stimülasyonu non invaziv yani herhangi bir cerrahi müdahale olmaksızın gerçekleştirilebilmektedir.
Bu işlemin ameliyatsız ve hasta konforu yüksek bir şekilde gerçekleştirilebilmesi Alzheimer tedavisinde devrim niteliğinde bir gelişmedir.
2018 yılından beri bu yöntemle binlerce Alzheimer hastasının hayatına dokunulmuştur. TPS tedavisi uygulanan hastalardan ve hasta yakınlarından, tedavi sonrasında hastaların hafızalarının daha iyi olduğu, yer, yön duygularında gelişmeler gözlendiği, sözel ve iletişim yeteneklerinde ilerleme olduğuna dair oldukça olumlu geri dönüşler alınmaktadır.
TPS Tedavisi Hastaların Beynine Nasıl Etki Eder? Yan Etkisi Var Mıdır?
TPS beyin stimülasyonu sayesinde beynin istenilen alanına yaklaşık 8 cm derinlikte, herhangi bir yan etkiye neden olamayacak şekilde kısa akustik dalgalar gönderilmektedir. Gönderilen sinyaller sayesinde beyinde iyileşme üzerinde biyolojik etkisi olan kimyasal reaksiyonlar yaratılır.
TPS tedavisi sonrasında nadiren bazı hastalarda kısa süreli baş ağrısı şikayetleri görülebilir. Ancak bu şikayetler ortalama 20 dk içerisinde kendiliğinden geçmektedir.
TPS Tedavisi Nasıl Uygulanır?
TPS tedavisi hastayı yormayacak şekilde oturma pozisyonunda, yaklaşık 30 dakikalık bir seans şeklinde gerçekleştirilir. Hastanın hareketsiz kalması gerekmez. Tedavi esnasında herhangi bir ağrı ya da rahatsızlık hissedilmez. Tedavi öncesinde saçların kesilmesi ya da traş edilmesi gerekmez. Bu sayede hastalar tedavi sürecine kolaylıkla uyum sağlar. Tedavi 2 haftada 6 seans gerçekleştirilecek şekilde planlanır.
Tedaviden Ne Zaman Sonuç Alınmaya Başlanır?
İlk TPS tedavisi seansından sonra 2 hafta içerisinde hastalardaki değişimler rahatlıkla gözlenebilmektedir. Tedaviden hızlı sonuç alınması hasta ve hasta yakınları açısından tedavinin devamlılığının sağlanmasını kolaylaştırmaktadır.
Uzun ve meşakkatli bir tedavi süreci olmaması, hızlı sonuç alınması, sonuçların hasta ve hasta yakınlarını mutlu etmesi TPS yönteminin Alzheimer tedavisinde tercih edilmesini sağlamaktadır.
Kaynaklar:
[1] Li, X. L., Hu, N., Tan, M. S., Yu, J. T., & Tan, L. (2014). Behavioral and psychological symptoms in Alzheimer’s disease. BioMed research international, 2014.
[2] Beisteiner, R., Matt, E., Fan, C., Baldysiak, H., Schönfeld, M., Philippi Novak, T., … & Lohse‐Busch, H. (2020). Transcranial pulse stimulation with ultrasound in Alzheimer’s disease—a new navigated focal brain therapy. Advanced Science, 7(3), 1902583.
[3] Popescu, T., Pernet, C., & Beisteiner, R. (2021). Transcranial ultrasound pulse stimulation reduces cortical atrophy in Alzheimer’s patients: A follow‐up study. Alzheimer’s & Dementia: Translational Research & Clinical Interventions, 7(1), e12121.
Novak, P. (2023). TPS (Transcranial Pulse Stimulation) Treatment of Alzheimer’s Disease is Increasingly Successful. Neuromodulation, 26(3), S45.
1963 Yılında İstanbul’un Beykoz ilçesinde hayata merhaba diyen Uzm. Dr. Süreyya ATAUS, eğitimini 1980-1986 yıllarında İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesinde tamamlamıştır. Nöroloji uzmanlık eğitimini ise Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji A.B.D’da 1999 yılında tamamlamıştır. Nöroloji doktoru Uzm. Dr. Süreyya ATAUS Kadıköy, Bağdat caddesinde hasta kabulüne devam etmektedir.