Alzheimer beyin hücrelerinin ölmesine neden olan nörolojik bir hastalıktır. Alzheimer, demans hastalığının bir türüdür. Zaman içerisinde hastalığın evresine göre hafıza, konuşma ve motor becerilerde azalma gibi kişinin gündelik hayatını oldukça olumsuz etkileyebilecek belirtiler görülebilmektedir.
Bu yazımızda Alzheimer hastalığının tedavisi için geliştirilmiş ve hastanın yaşam kalitesini doğrudan etkileyen TPS tedavisinden detaylı olarak bahsedilecektir. Tedavi detaylı olarak aktarılmadan önce tedavi mekanizmasının daha iyi anlaşılabilmesi için hastalığın neden olduğu ve belirtileri kısaca aktarılacaktır. Bu sayede hem tedavinin nasıl etki ettiği anlaşılabilir hem de belirtilerin bilinmesi ile birlikte hastalığın erken teşhis edilmesi mümkün olabilmektedir.
Her hastalıkta olduğu gibi Alzheimer hastalığında da erken tanı başarı oranı daha yüksek bir tedavi sonucu alınmasını sağlamaktadır.
Alzheimer en kısa tanımı ile beyin hücrelerinin yok olmasına bağlı olarak ortaya çıkan bir nörolojik hastalıktır. Demans hastalıkları arasında en yaygın olarak görülen hastalık türüdür. Beyin hücrelerinin ölmesi zaman içerisinde kişide birçok yaşamsal fonksiyonun bozulmasına neden olmaktadır. Alzheimer, sinsi ilerleyen bir hastalıktır. Yani hastalığın belirtileri zaman içerisinde, yavaş yavaş ortaya çıkmaktadır.
Genellikle 65 yaşından sonra ortaya çıkmaktadır. Ancak nadir de olsa daha erken yaşlarda da görülebilmektedir.[1]
Alzheimer yaşlılar arasında yaygın görülen bir hastalıktır. Türkiye yaşlı nüfusu fazla olan bir ülkedir. Bu nedenle hastalığın görülme sıklığı az değildir. Yapılan araştırmalar yaşlı nüfusun yaklaşık olarak %10unda Alzheimer hastalığı görüldüğünü tespit etmiştir. Ayrıca bu oranların yani Alzheimer görülme riskinin de zamanla daha da artış göstereceği düşünülmektedir. [2]
İstanbul Alzheimer hastalığında görülen belirtiler hastalığın evresinde göre farklılık göstermektedir. Hastalığın 3 evresi bulunmaktadır. Bunlar; erken, orta ve ileri evredir. Aşağıda hastalarda en sık görülen, genel belirtiler listelenmiştir;[3]<
Hastalığın nedenleri önlenebilir ve önlenemez risk faktörleri olarak 2 ana grupta incelenmektedir.
İstanbul Alzheimer hastalığın teşhisi için psikoterapi ve görüntüleme yöntemlerine başvurulmaktadır. Doktorun gerekli görmesi durumunda ek olarak biyokimyasal testler ve MRG taraması yapılır.
Alzheimer hasta ve hasta yakınları için zorlu ve sosyal hayatı etkileyen bir hastalıktır. Çalışmalar hala devam etmesine rağmen hastalığın kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Ama buna rağmen geliştirilmiş yöntemler sayesinde hastanın hayat kalitesini uzun süre koruması sağlanabilmektedir.
Günümüzde kullanılan ilaçlar hastalığın tedavisinde ve hastanın yaşam kalitesini koruması konusunda oldukça yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle Avusturya Wienna Üniversitesi -Kanada Toronto Üniversitesi ve STORZ MEDİCAL AG İSVİÇRE iş birliği ile TPS (Trancranial Pulse Stimulasyon) tedavisi geliştirilmiştir. Bu tedavi Avrupa Birliği tarafından onaylanmış tek tedavi yöntemidir.
Yapılan bilimsel araştırmalar TPS tedavisi ile 2 hafta kadar kısa bir sürede sonuç alınabileceğini ispatlamıştır. [5]
İstanbul TPS tedavisi 2018 yılından itibaren onaylı bir tedavi yöntemi olarak Alzheimer hastalarında başarılı bir şekilde uygulanmaktadır. Tedavi mekanizması motor ve bilişsel yeteneklerde gerileme yaşayan hastaların beyinlerinin belli bölgelerinin uyarılması prensibi ile çalışmaktadır.
TPS cihazı ile beynin derin bölgelerine, lokal olarak stimülasyon yapılabilmektedir. Bu sayede cerrahi müdahale ile yapılan derin beyin stimülasyonu noninvaziv yani ameliyatsız bir şekilde yapılabilmektedir. [6]
Bu etkisi sayesinde TPS tedavisi ameliyatsız ve ilaçsız Alzheimer tedavisi olarak literatüre girmiştir.
TPS cihazı ile beynin yaklaşık 5 cm derinine akustik darveler gönderilir. Bu sayede beynin uyarılması ve biyolojik etkisi olan kimyasal reaksiyonların ortaya çıkması sağlanır.
Hafif ve orta dereceli Alzheimer hastalarında mutlu eden sonuçlar elde edilebilmektedir. Yapılan araştırmalar tedavinin hastaların bilişse ve motor yetenekleri koruduğunu ve ek olarak bu kabiliyetlerde iyileşme görüldüğünü işaret etmektedir. Tedaviden 2 hafta kadar kısa bir sürede sonuç alındığı ve bilişse performansında 3 aya kadar iyileştiği görülmüştür. [7]
Tedavi 6 seans olarak 2 hafta ara ile uygulanır. Tedavinin herhangi bir yan etkisi yoktur. Oturur pozisyonda yaklaşık 30 dakika da tedavi tamamlanmaktadır.
Tedavi sırasında hastanın sabit kalma zorunluluğu yoktur. Bu sayede hastalar tedaviye kolay uyum sağlamaktadır.
TPS tedavisi, Alzheimer hastalığında devrim niteliğinde bir gelişmedir. Bu gelişme sayesinde hastaların yaşam kalitesi korunmakta ve becerilerinin iyileşmesi sağlanmaktadır. Ayrıca tedavinin hiçbir yan etkisi yoktur. İşlem acılı, ağrılı ya da yorucu değildir. Bu sayede hastalar kolayca uyum sağlayabilmektedir.
2 hafta kadar kısa bir sürede tedaviden sonuç alınabilmektedir. Bu sayede tedavinin devamlılığın sağlanması da kolaylaşmaktadır.
Alzheimer, beyinde nöronların (sinir hücrelerinin) hasar görmesine neden olan bir hastalıktır. Bu hastalık, beyinde özellikle beyin merkezlerinin bulunduğu hipokampus ve prefrontal kortekste (beyin ön bölgesi) etkilidir. Bu bölgeler, bellek, düşünme, planlama, öğrenme, dil ve davranış gibi önemli fonksiyonları yerine getirir. Alzheimer hastalığı, bellek ve dil bozukluklarının yanı sıra davranış değişikliklerine de neden olabilir.
Alzheimer hastalığı, beyin hücrelerinin yavaş yavaş ölmesine ve kaybına neden olan bir hastalıktır ve genellikle 65 yaşın üzerinde ortaya çıkar. Bu hastalık genetik yatkınlık taşıyabilir, ancak çocuklarda nadir görülür. Alzheimer hastalığının genellikle yaşlılık döneminde ortaya çıkmasının nedeni, bu hastalığın sebebinin tam olarak bilinmemesine rağmen, yaşlılık ile ilişkili olabilecek birkaç faktörün etkisiyle ortaya çıkabileceği düşünülmektedir.
Kaynaklar:
[2] Gurvit, H., Emre, M., Tinaz, S., Bilgic, B., Hanagasi, H., Sahin, H., … & Harmanci, H. (2008). The prevalence of dementia in an urban Turkish population. American Journal of Alzheimer’s Disease & Other Dementias®, 23(1), 67-76. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18276959/
[3] Li, X. L., Hu, N., Tan, M. S., Yu, J. T., & Tan, L. (2014). Behavioral and psychological symptoms in Alzheimer’s disease. BioMed research international, 2014. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4123596/
[5] Popescu, T., Pernet, C., & Beisteiner, R. (2021). Transcranial ultrasound pulse stimulation reduces cortical atrophy in Alzheimer’s patients: A follow‐up study. Alzheimer’s & Dementia: Translational Research & Clinical Interventions, 7(1), e12121. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33681449/#:~:text=The%20first%20clinical%20data%20indicate,for%20up%20to%203%20months.
[6] Beisteiner, R., Matt, E., Fan, C., Baldysiak, H., Schönfeld, M., Philippi Novak, T., … & Lohse‐Busch, H. (2020). Transcranial pulse stimulation with ultrasound in Alzheimer’s disease—a new navigated focal brain therapy. Advanced Science, 7(3), 1902583. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7001626/
[7] Popescu, T., Pernet, C., & Beisteiner, R. (2021). Transcranial ultrasound pulse stimulation reduces cortical atrophy in Alzheimer’s patients: A follow‐up study. Alzheimer’s & Dementia: Translational Research & Clinical Interventions, 7(1), e12121. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7906128/